“Tsitsernakaberd (“Zwaluwenvesting”) (Armeens: Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր, Hayots tseghaspanut’yan zoheri hushahamalir) is de naam van het nationale genocide monument van Armenië. De naam Tsitsernakaberd is afgeleid van de heuvel waarop het monument in 1967 is gebouwd ter herinnering aan de 1,5 miljoen Armeniërs die omkwamen in de nadagen van het Ottomaanse Rijk. In 1995 is bij het monument een museum met onderzoeksinstituut geopend.
De vorm van het monument is symbolisch gekozen. De 44 meter hoge spits symboliseert de opstanding van het Armeense volk. De rechtopstaande gedenkstenen met in het midden een Armeens kruis refereren aan de twaalf aan Turkije verloren Armeense provincies. Binnen de constructie op een diepte van 1,5 meter brandt een eeuwige vlam voor de 1,5 miljoen slachtoffers. De 100 meter lange gedenkmuur bevat namen van dorpen en steden waar Armeniërs vermoord zijn.
De Armeense genocide (Armeens: Հայոց ցեղասպանություն, Hayots tseghaspanutyun, door Armeniërs traditioneel aangeduid met Medz Yeghern (Armeens: Մեծ Եղեռն, “Grote Misdaad”) is de naam voor de volkerenmoord gepleegd op tussen de 1 en 1,5 miljoen Armeniërs in het Ottomaanse Rijk ten tijde van het regime van de Jonge Turken. De startdatum is 24 april 1915.” – Wikipedia
Vandaag, 24 april is de dag dat de Armeense genocide wordt herdacht én tegelijk wordt stilgestaan bij de huidige oorlog die woedt tussen Armenië en Azerbeidzjan om Nagorno-Karabach.
Mijn bezoek aan Armenië
Op 22-11-22 bezocht ik het genocide monument tijdens mijn reis in Armenië. Er was bijna niemand die dag. Ik werd vergezeld door Lilia van de ambassade om mij iets meer over de Armeense geschiedenis te kunnen vertellen en ik was nieuwsgierig naar haar eigen persoonlijke verhaal.
Op zo’n plek kan je niets anders dan in stilte rondlopen dus dat is precies wat we deden. Zolang ik daar was had ik kippenvel van top tot teen. Het momument is bijzonder krachtig. Groots en sterk met de eeuwige vlam als kern. De muziek maakt het extra intens en bijzonder. Tot dat moment was de Armeense genocide een ver-van-mijn-bed-show. Ik had er weet van, maar stond er niet extra bij stil. Ik ben niet opgegroeid met mijn Armeense familiegeschiedenis of rituelen en heb me om voldoende redenen ook nooit hierin verdiept. Een groot deel hiervan leg ik uit in mijn boek dat ik aan het schrijven ben, dus dat deel bewaar ik nog even:). Ik wist wel: alles komt op zijn tijd en wanneer de tijd rijp is zal ik mijn roots gaan onderzoeken en vast wel ontdekken welke betekenis dat mag hebben.
Ik ben nog steeds dankbaar dat ik eind vorig jaar deze reis heb mogen maken. Heel veel harten heb mogen inspireren en faciliteren om zelf in hun kracht te gaan staan. Ik ben maar een klein radartje in het geheel. De waanzinnige mensen daar – with boots on the ground – doen het diepere werk dat nodig is. Dag in, dag uit. Daar kan ik alleen maar met veel trots en compassie over spreken.
“The Sun won’t stay behind the cloud” – Armeens Gezegde.
In mijn vorig artikel schreef ik over wat het doel van mijn reis was in Armenië en wat ik heb mogen faciliteren voor de verschillende doelgroepen. Ik vond het dan ook toepasselijk om vandaag de dag dit artikel te schrijven. Ook nog eens omdat ik – niet geheel toevallig – ook vandaag een groot deel van het hoofdstuk over mijn Armeense roots heb geschreven, dat in mijn boek komt.
Van mijn kort maar krachtige avontuur in Armenië is een kleine documentaire gemaakt die ter inspiratie en motivatie dient voor velen in Armenië. NGO SunTree – opgericht door Ellada Alaverdyan die dit hele project heeft aangestuurd gebruikt deze film – gemaakt door Art Director Yeva Mandalyan & haar team – om meerdere doelgroepen te blijven inspireren, om het gesprek te faciliteren en aan te gaan. Om de juiste interventies te kunnen blijven organiseren voor jonge meiden, jongens, maar ook vrouwen die dit zo hard nodig hebben.
Hart tot hart
Eén van de bijzondere fenomenen van Armeense mensen is hoe zij een knuffel geven. Onbewust doen ze dit van hart tot hart. Wij Nederlanders doen dit precies andersom. Toen ik ze erop wees en ernaar vroeg zeiden ze dat ze dit niet bewust doen, maar dat ze het altijd al zo deden. Eens kijken hoe snel ik dit kan integreren in NL. Écht verbinden van hart tot hart maakt de meeste impact. Dus toch niet zo gek dat ik het land van mijn roots moest bezoeken 🙂
Hoewel ik zelf ook het onderwerp ben in deze documentaire, raakte het me toen ik het terugzag. De ‘connections’ die ik hier heb gemaakt gingen daadwerkelijk van hart to hart. Dan is ook taal geen barrière meer. Het zijn de ogen, de positieve en ook pijnlijke emoties die spreken. Maar nog meer heeft Armenië mijn hart geraakt, alsook de mensen die ik hier heb ontmoet. De vriendschappen die zijn gemaakt. Een bijzondere ervaring die mijn kijk op mijn roots heeft verrijkt.
Ik deel graag deze bijzondere documentaire om in beeld en woord te laten zien wat mijn ervaring was. Een mooie samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het team die dit mogelijk heeft gemaakt. Kijk helemaal tot het einde, want daar zie je nog een mooie close-up shot van een zeer sterke vrouw met het zwaard: Mother Armenia.
The Mother Armenia statue symbolizes peace through strength. The Monument also faces Turkey. It seems that Mother Armenia with her enormous sword is ready to attack the enemy and protect Armenia in case of danger.
